Πολλές συζητήσεις, αφιερώματα, αναλύσεις γίνονται τα τελευταία χρόνια γύρω από τη γυναίκα και τον κινηματογράφο, το γυναικείο βλέμμα, αν μπορούμε να διακρίνουμε το φύλο πίσω από μια ταινία και κατά πόσο χρειάζεται το σινεμά τέτοιους διαχωρισμούς, για τις ποσοστώσεις και τις ίσες ευκαιρίες των γυναικών στην εργασία και τη χρηματοδότηση, τις έμφυλες αναπαραστάσεις κλπ.
Αυτές οι πολύ σημαντικές συζητήσεις, εκτός των αλλαγών στον εργασιακό χώρο που ευχόμαστε να επιφέρουν, μας φέρνουν σε επαφή με τα έργα γυναικών σκηνοθετριών, σε πολύ μεγαλύτερο ποσοστό από ό,τι παλιότερα. Με αυτόν τον τρόπο αρχίζει να εγγράφεται στο υποσυνείδητο των θεατών ότι: ΝΑΙ, οι γυναίκες ήταν και είναι παρούσες καλλιτεχνικά στον κινηματογράφο, με όραμα και αυθεντικές φωνές και αξίζει να σκύψουμε και να ασχοληθούμε με τη δουλειά τους.
Όταν κλήθηκα από το φεστιβάλ Ολυμπίας να επιμεληθώ ένα αφιέρωμα για το γυναικείο βλέμμα, η χαρά και η ευθύνη ήταν μεγάλη. Αναρωτήθηκα πρώτα από όλα σαν κινηματογραφίστρια: ποιες είναι εκείνες οι ταινίες γυναικών, ποιες είναι εκείνες οι ματιές και οι γραφές που με εμπνέουν και μου δείχνουν ένα άλλο τρόπο θέασης του εαυτού και του κόσμου, των σχέσεων, και μερικών θεματικών που μας πονάνε ως γυναίκες, όπως η σχέση μας με το σώμα και την εξωτερική ομορφιά, η μητρότητα, η έμφυλη βία, το δικαίωμα στην εργασία κλπ.
Ποιες είναι οι κινηματογραφικές γραφές εκείνες που είναι απελευθερωμένες από την αφηγηματική δομή που έχει διαμορφωθεί παραδοσιακά και ανά τους αιώνες από άνδρες αφηγητές; Μπορούν αυτές οι γραφές να περιοριστούν σε μια κατηγορία όπως «το γυναικείο βλέμμα;», είναι το γυναικείο βλέμμα μια κατηγορία οριζόντια και παγκόσμια ή μιλάμε για υποκειμενικότητες που έχουν ως κοινή αφετηρία ότι μεγάλωσαν σε γυναικεία σώματα σε πατριαρχικές κοινωνίες η καθεμιά με διαφορετικό πλέγμα προνομίων κι ελευθεριών;
Ένα άλλο ερώτημα αλλά και στόχος ήταν: θα μπορούσαν οι ταινίες να ενδιέφεραν ένα νεανικό κοινό; θα μπορέσει ένα νεανικό κοινό που θα δει αυτές τις ταινίες, να διακρίνει την ιδιαίτερη και διαφορετική ματιά κι ευαισθησία και να προβληματιστεί σχετικά με το ποιος/ποια/ποιο είναι πίσω από την κάμερα και αν αυτό έχει σημασία στο πως εισπράττουμε και «διαβάζουμε» μια ταινία;
Αποφάσισα να στραφώ στο σινεμά τεκμηρίωσης, ένα είδος που επιτρέπει σε μια κινηματογραφίστρια, χωρίς πολλά μέσα και πρόσβαση σε χρηματοδοτήσεις, να παράγει ουσιαστικό καλλιτεχνικό έργο. Στράφηκα σε γυναίκες που σήκωσαν την κάμερα και είχαν το θάρρος εκφράσουν τη δική τους υποκειμενικότητα μέσα από τις ιστορίες τους: Από πρωτοπόρες σκηνοθέτριες που μας έδειξαν το δρόμο όπως η Ανιές Βαρντά, μέχρι νέες καλλιτέχνιδες που έκαναν πρόσφατα την πρώτη τους μεγάλου μήκους, όπως η Χριστίνα Φοίβη, έχω τη χαρά να παρουσιάσω μερικές ταινίες μικρού και μεγάλου μήκους, πολύ διαφορετικές μεταξύ τους αλλά με κάποια «κοινά» γνωρίσματα: την προσωπική εμπλοκή στην αφήγηση της ταινίας, συχνά με στοιχεία αυτό-βιογραφίας και αυτό-εθνογραφίας και την υιοθέτηση ενός συμμετοχικού και κατ’ επέκταση αυτοσχεδιαστικού τρόπου δημιουργίας μιας ταινίας, που, χωρίς να αφαιρεί τίποτα από την ιδιοσυγκρασιακή έκφραση και την καλλιτεχνική διάνοια των δημιουργών, απελευθερώνεται από την αυστηρότητα και την ιεραρχία του auteur σινεμά.
Άρτεμις Αναστασιάδου, σκηνοθέτρια
The two faces of a Bamileke Woman / Les deux visages d’une femme Bamiléké Rosine Mbakam, Καμερούν-Βέλγιο, 76’, 2018 Η Rosine Mbakam έφυγε από το Καμερούν στα 27 της για να ζήσει στο Βέλγιο. Εφτά χρόνια αργότερα -έχοντας πια σπουδάσει και παντρευτεί με Ευρωπαίο- επιστρέφει μαζί με το γιο της. Παρακινημένη από μια σφοδρή επιθυμία […]
Τα δύο πρόσωπα μιας γυναίκας Μπαμιλέκε Read More »
Επάγγελμα: Ντοκιμαντερίστρια / Profession: Documanterist / Herfeh: Mostanadsaz Ιράν, 80’, 2014 προτεινόμενη ηλικία: Sepideh Abtahi, Shirin Barghnavard, Mina Keshavarz, Firouzeh Khosrovani, Nahid Rezaei, Sahar Salahshoor & Farahnaz Sharifi Στη συγκυρία της πρόσφατης πολιτικής, κοινωνικής και οικονομικής κρίσης στο Ιράν, εφτά ανεξάρτητες γυναίκες ντοκιμαντερίστριες μιλούν την προσωπική και την επαγγελματική τους ζωή, τις ανησυχίες τους και
Επάγγελμα: Ντοκιμαντερίστρια Read More »
Σύνθεση / Composite Toby Lee, ΗΠΑ, 23’, 2017 προτεινόμενη ηλικία: Ένα πειραματικό ντοκιμαντέρ που έχει ως σημείο εκκίνησης τη δημιουργίατων αστυνομικών σκίτσων και παίζοντας με τη διαδικασία του σκιτσαρίσματος, έχει ως απώτερο στόχο τη διερεύνηση των συνδέσεων ανάμεσα στη γλώσσα, την οπτική διάσταση, και τη μνήμη στις πιο προσωπικές μας σχέσεις.
Αμυγδαλιά / Amygdaliá Ελλάδα, 80’, 2019 Χριστίνα Φοίβη Μια κινηματογραφική καρτ-ποστάλ για το αίσθημα του ανήκειν και τα σύνορα, τόσο τα γύρω μας όσο και τα εντός μας, με αφηγήτριες πέντε γυναίκες που αντιμετωπίζονται ως «ξένες» στην Ελλάδα.
The Pleasure of Love in Iran / Plaisir d’amour en Iran Γαλλία, 6’, 1976 προτεινόμενη ηλικία: Μια επιλογή πέντε μικρού μήκους ταινιών της Ανιές Βαρντά, γυρισμένων σε μια χρονική περίοδο 20 ετών, οι οποίες δείχνουν την ικανότητα της σκηνοθέτριας να εναλλάσσει θέματα και προσεγγίσεις, διατηρώντας πάντα ένα αναγνωρίσιμο προσωπικό ύφος.
The Pleasure of Love in Iran Read More »
Θείος Γιάνκο / Uncle Yanco / Oncle Yanco Γαλλία-ΗΠΑ, 18’, 1967 προτεινόμενη ηλικία: Μια επιλογή πέντε μικρού μήκους ταινιών της Ανιές Βαρντά, γυρισμένων σε μια χρονική περίοδο 20 ετών, οι οποίες δείχνουν την ικανότητα της σκηνοθέτριας ναεναλλάσσει θέματα και προσεγγίσεις, διατηρώντας πάντα ένα αναγνωρίσιμο προσωπικό ύφος.
Elsa La Rose Γαλλία, 20’, 1966 προτεινόμενη ηλικία: Μια επιλογή πέντε μικρού μήκους ταινιών της Ανιές Βαρντά, γυρισμένων σε μια χρονική περίοδο 20 ετών, οι οποίες δείχνουν την ικανότητα της σκηνοθέτριας ναεναλλάσσει θέματα και προσεγγίσεις, διατηρώντας πάντα ένα αναγνωρίσιμο προσωπικό ύφος.
Γεια σας, Κουβανοί! / Salut les Cubains Κούβα-Γαλλία, 30’, 1963 προτεινόμενη ηλικία: Μια επιλογή πέντε μικρού μήκους ταινιών της Ανιές Βαρντά, γυρισμένων σε μια χρονική περίοδο 20 ετών, οι οποίες δείχνουν την ικανότητα της σκηνοθέτριας ναεναλλάσσει θέματα και προσεγγίσεις, διατηρώντας πάντα ένα αναγνωρίσιμο προσωπικό ύφος.
Γεια σας, Κουβανοί! Read More »
Diary of a Pregnant Woman / L’Opéra-Mouffe Γαλλία, 16’, 1958 προτεινόμενη ηλικία: Μια επιλογή πέντε μικρού μήκους ταινιών της Ανιές Βαρντά, γυρισμένων σε μια χρονική περίοδο 20 ετών, οι οποίες δείχνουν την ικανότητα της σκηνοθέτριας ναεναλλάσσει θέματα και προσεγγίσεις, διατηρώντας πάντα ένα αναγνωρίσιμο προσωπικό ύφος.
Diary of a Pregnant Woman Read More »
Greek 
English