Η διεθνής κοινότητα του Κινηματογράφου για Παιδιά και Νέους θρηνεί για το θάνατο του πρωτοπόρου Καναδού παραγωγού και διανομέα Rock Demers, o οποίος έφυγε από τη ζωή στις 17 Αυγούστου 2021 σε ηλικία 87 ετών. Προσηνής και ευγενικός, εργατικός και βαθύς γνώστης του κινηματογράφου για παιδιά και νέους, είχε κερδίσει την αγάπη και το σεβασμό όλων των μελών της κοινότητας σε όλες τις χώρες του κόσμου. Ο Ροκ Ντέμερς είχε την έδρα του στο Μόντρεαλ. Δημιούργησε εκεί την πρώτη αίθουσα που πρόβαλε ταινίες για Παιδιά και Νέους από όλο τον κόσμο. Ήταν παραγωγός 26 ταινιών εκ των οποίων οι 13 ήταν διεθνείς συμπαραγωγές.
Αγαπημένος φίλος του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Ολυμπίας και προσωπικός φίλος του καλλιτεχνικού διευθυντή Δημήτρη Σπύρου. Λάτρεψε τον Πύργο, την Αρχαία Ολυμπία και το Νομό Ηλείας την οποία επισκέφτηκε το 2008 ως τιμώμενο πρόσωπο του Φεστιβάλ.
Τον Δεκέμβρη του 2020 ήταν πρόεδρος της κριτικής επιτροπής του 23ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Ολυμπίας.
Θα ζει για πάντα στη μνήμη μας. Παρακάτω, μπορείτε να διαβάσετε τη συνέντευξη που έδωσε πρόσφατα για το ECFA Journal στην παραγωγό και διανομέα Xiaojuan Zhou. Η Xiao παρουσιάζει στην εισαγωγή της τη σχέση της με τον Ροκ.
ΡΟΚ ΝΤΕΜΕΡΣ (Κεμπέκ, Καναδάς)
Mέσα από τα μάτια της της Xiaojuan Zhou
Γνωρίζω τον Ροκ από την αρχή της της επαγγελματικής μου πορείας. Γνωριστήκαμε από κοντά το καλοκαίρι του 1992 στο Πεκίνο, τον τόπο καταγωγής μου, παρότι ανταλλάζαμε μεταξύ μας φαξ πάνω από δυο χρόνια. Τότε εργαζόμουν για την εταιρία “China Film” επιλέγοντας τις ταινίες που θα αγοράζαμε κι εκείνος ήταν παραγωγός με ειδίκευση στις οικογενειακές ταινίες, με έδρα του το Κεμπέκ. Για πολλά χρόνια ήταν και οι μόνες ταινίες από τον Καναδά που αγόραζε η China Film. Εκείνη την εποχή ο Ροκ ήταν γύρω στα πενήντα και είχε σημειώσει ήδη κάποιες σημαντικές επιτυχίες. Η πρώτη ταινία του, το “The Dog who stopped the war” έγινε τελικά classic στον Καναδά, ενώ τη διανομή για τις ΗΠΑ έκανε η Miramax. Μάλιστα κάποτε ένας Νορβηγός παραγωγός μού είπε πως ακολούθησε αυτόν τον δρόμο γιατί είχε δει αυτή την ταινία όταν ήταν παιδί.
Ο Ροκ είχε συγκεκριμένο πλάνο δράσης κατά νου όταν αποφάσισε να περάσει από τον χώρο της διανομής ταινιών σ’ εκείνον της παραγωγής, κάπου στα μέσα της δεκαετίας του 80. «Η πρώτη μου ταινία θα ήταν μια γαλλική ταινία για το Κεμπέκ. Η δεύτερη θα ήταν μια στα αγγλικά για τον Καναδά, και η τρίτη θα ήταν διεθνής συμπαραγωγή. Όλες υπό την ομπρέλα ενός κοινού τίτλου: Tales for All» είχε πει ο ίδιος. Έτσι ακριβώς έγιναν τα πράγματα.
Όταν ολοκλήρωσα τις σπουδές μου στον Καναδά, ο Ροκ με έκανε μέρος της διεθνούς ομάδας του για την πώληση των ταινιών του και ανέλαβα την Κίνα και την Ασία- έτσι η περιοχή δράσης μου πολλαπλασιάστηκε εντυπωσιακά. Ταξίδευα μαζί του παντού και έμαθα τη φιλοσοφία του και την πολυδιάστατη ιστορία του. Πώς έφτασε στην Ευρώπη μόνος του με λίγα δολάρια στην τσέπη του κι επέστρεψε δυο χρόνια μετά με τη σύζυγό του και ένα μωρό. Πώς τα ταξίδια διεύρυναν τον ορίζοντά του για τους ανθρώπους και τις κουλτούρες του κόσμου. Ο Ροκ υπήρξε για μένα πελάτης, αφεντικό και πάντα ένας καλός φίλος εδώ και τριάντα χρόνια σχεδόν. Όσον αφορά το παιδικό σινεμά είναι αναμφίβολα ο ν. 1 μέντοράς μου, κάτι για το οποίο θα τού χρωστάω αιώνια ευγνωμοσύνη. Ένας άνθρωπος που παντρεύει τις τέχνες με το επιχειρείν με εξαιρετική μαεστρία, που ακολουθεί επιδέξια κάθε στάδιο της ταινίας – από το σεναριογράφο, τον σκηνοθέτη, το κάστινγκ και τους τεχνικούς ως τις συμφωνίες για την πώληση των δικαιωμάτων της ταινίας και τη διανομή της. Από εκείνο το μικρό αγόρι που γεννήθηκε σε μια φάρμα του Κεμπέκ ως τον πολίτη του κόσμου που έφτασε στο φεγγάρι. Από ένα παιδί με ταπεινή καταγωγή ως τον άνδρα που χαίρει μεγάλων τιμών, ανάμεσα στις οποίες και το Παράσημο του Καναδά. Με τη λευκή γενειάδα του και το χαρισματικό του χαμόγελο, μοιάζει με Άγιο Βασίλη παντός καιρού που έχει στην τσάντα του κινηματογραφικά δώρα για όλα τα παιδιά του κόσμου.
Q & A με σπουδαίους Μέντορες
-Ας αρχίσουμε από το τέλος. Τι θα θέλατε να αναφέρει η επιγραφή στον τάφο σας;
Ο τάφος μου με περιμένει κάτω από ένα δέντρο στο νεκροταφείο Cote des Neiges στο Μόντρεαλ. Θα ήθελα να γράφει «ήμουν χαρούμενος που έζησα».
-Είστε ένας άνθρωπος που χαίρει μεγάλου σεβασμού στον χώρο του παιδικού σινεμά. Πώς ξεκίνησαν όλα;
Μια μέρα, τον Ιανουάριο του 1958, τρώγοντας μεσημεριανό με τον φίλο μου Vaclav Sivko, ζωγράφο, σ’ ένα εστιατόριο της Πράγας, πλησίασε το τραπέζι μας ένας νεαρός και μας είπε: «συγγνώμη που σας ενοχλώ. Καταλαβαίνω πως είστε ξένος. Είμαι σκηνοθέτης. Έχω κάνει μια ταινία για παιδιά και θα ήθελα πάρα πολύ να τη δει κάποιος από το εξωτερικό και να μου πει τη γνώμη του, όμως δεν μού επιτρέπεται να ταξιδέψω. Θα μπορούσατε να τη δείτε; Να κανονίσω μια προβολή για εσάς αν έχετε τον χρόνο;». Απάντησα «ασφαλώς». Ο τίτλος της ταινίας ήταν “Αdventure in the Golden Bay” και ήταν μια αποκάλυψη για εμένα, αφού δεν γνώριζα πως πραγματικά ταλαντούχοι σκηνοθέτες έκαναν ταινίες για παιδιά. Εκείνος ο νεαρός ήταν ο Bretislav Pojar, ο οποίος έγινε ο καλύτερος μου φίλος και ήμασταν πάντα σε επαφή, ως το τέλος της ζωής του το 2015. Στα μέσα της δεκαετίας του ’90, 40 χρόνια μετά εκείνη την πρώτη γνωριμία μας, σκηνοθέτησε το “The Flying Sneaker”. Έπειτα έκανε την απίστευτη σειρά animation, “Dancing on the moon”.
-Ποιος ή τι σας έχει εμπνεύσει στον χώρο του παιδικού σινεμά;
Έχω δει εξαιρετικές ταινίες από κάθε ήπειρο της Γης, όμως για εμένα η χώρα που υπήρξε πηγή έμπνευσης είναι η Τσεχία, ιδίως την περίοδο από το τέλος της δεκαετίας του ‘40 ως και τη δεκαετία του ‘90, με σπουδαίους κινηματογραφιστές όπως οι Plivova, Trnka, Pinkava, Tyrlova, Zeman, Zendl, Vorlicek, Hoffman και πολλοί άλλοι.
-Aν είχατε τη δυνατότητα να ξαναζήσετε από την αρχή τη ζωή σας, θα κάνατε τις ίδιες επιλογές;
Θα ήθελα να έχω την ευκαιρία να περπατήσω ξανά ακριβώς τα ίδια μονοπάτια της ζωής μου.
-Τι θα θέλατε να πείτε μέσα από τις ταινίες σας στους νέους ανθρώπους που έχουν να αντιμετωπίσουν τόσες δυσκολίες;
«Όποιος και αν είσαι, να ξέρεις ότι η ζωή είναι δύσκολη, αλλά αξίζει την προσπάθεια».
-Επίσης τι θα θέλατε η επόμενη γενιά που ασχολείται με τον κλάδο να μάθει από εσάς;
Ότι δουλεύουν για το πιο σημαντικό κοινό: τα παιδιά και πως τα παιδιά είναι όλα ίδια στον πλανήτη.
-Ποια είναι η μεγαλύτερη επαγγελματική σας αποτυχία και τι μάθατε από αυτή;
Δεν κατόρθωσα να κάνω μια ταινία που θεωρώ πως ήταν απολύτως απαραίτητη για να ολοκληρώσω τη σειρά “Τales for All”. Θα ήταν ένας από τoυς 4-5 πιο σημαντικούς τίτλους πιστεύω. Είχα ένα συγκλονιστικό σενάριο, άριστο σκηνοθέτη και το κόστος δεν ήταν υψηλό (συγκριτικά με τα συνήθη μπάτζετ), επιπλέον είχε και προοπτικές διεθνώς. Δεν κατόρθωσα λοιπόν να συγκεντρώσω τα χρήματα λόγω προκαταλήψεων, άγνοιας και γραφειοκρατίας των δυο εμπλεκόμενων οργανισμών του Καναδά. Αντιμετώπισα το ίδιο πρόβλημα και πριν 37 χρόνια με την ταινία “The Dog Who stopped the war”, την πρώτη ταινία της σειράς “Τales for All”. Ευτυχώς τότε ήμουν πιο νέος και κατόρθωσα να βρω τον τρόπο να τη χρηματοδοτήσω.
-Ποιες είναι οι αξίες που σας καθοδηγούν στην αξιολόγηση της ποιότητας μιας ταινίας για παιδιά;
Βασιζόμενος στην εμπειρία ζωής, στις σπουδές μου στην παιδοψυχολογία και στις διεθνείς έρευνες των δεκαετιών του ’50 και ’60 σχετικά με την «επίδραση των ταινιών στα παιδιά» θα έλεγα ότι οι ταινίες των οποίων θα ήμουν παραγωγός είναι οι εξής:
- Μια διασκεδαστική σύγχρονη ιστορία (όχι ιστορική, όχι επιστημονικής φαντασίας)
- Πρωταγωνιστές είναι παιδιά κάτω των 13 ετών, πότε είναι κορίτσια και πότε αγόρια
- Η σύγκρουση της ταινίας δεν θα αφορά αντιμαχία μεταξύ «καλού και κακού»
- Η ιστορία θα έχει μπόλικο καλό χιούμορ, θα αποφεύγει τη βία όταν αυτή δεν χρειάζεται και η Φύση θα είναι πάντα παρούσα με κάποιον τρόπο (χιόνι, αέρας, νερό, δάση, ήλιος κλπ)
- Τα ζώα θα παίζουν πάντα ένα σημαντικό ρόλο στην ταινία (σκύλος, γάτα, λάμα, αρκούδα, φάλαινα κλπ)
- Θα εναλλάσσονται οι ρεαλιστικές ταινίες με τις ταινίες φαντασίας.
- Καμία ιστορία δεν θα εκτυλίσσεται σε περιβάλλον πλούσιων ανθρώπων
- Οι ιστορίες θα είναι πρωτότυπες και δεν θα βασίζονται σε βιβλία, όσο διάσημα και αν είναι
- Μια «παιδική» ταινία που είναι καλή μόνο για παιδιά, δεν είναι μια ταινία καλή για παιδιά
- Πάντα, σε δεύτερο επίπεδο, θα πρέπει να υπάρχει η ιδέα πως η ζωή είναι μεν δύσκολη, αλλά αξίζει τον κόπο.
-Πόσο σημαντική είναι η διεθνής συνεργασία στον τομέα του παιδικού σινεμά;
Για εμένα προσωπικά η διεθνής συνεργασία είναι απολύτως απαραίτητη. Ένιωθα πως είναι πολύ σημαντικό και εμπλουτίζει τη συνολική εμπειρία το να υπάρχουν πίσω και μπροστά από τις κάμερες άνθρωποι από διαφορετικές χώρες και κουλτούρες. Γι’ αυτό και έκανα συμπαραγωγές με την Ισλανδία, τη Ρουμανία, την Αργεντινή, την Ουγγαρία, την Αγγλία, την Πολωνία, τη Γαλλία, την Κίνα, την Ινδία, την Τσεχία, τη Νέα Ζηλανδία και την Ολλανδία! Όμως, κάθε ταινία, προκειμένου να είναι οικουμενική, δεν θα πρέπει να έχει βαθιές ρίζες μόνο σε μία κουλτούρα.
-Ποια στοιχεία σας βοήθησαν στην καριέρα σας ή την αποδίδετε απλώς στα καλά γονίδια;
Αυτό που με βοήθησε να γίνω ό,τι είμαι είναι οι σπουδές μου, τα ταξίδια και οι άνθρωποι που γνώρισα στην πορεία μου. Συν το γεγονός πως πριν να ξεκινήσω να ασχολούμαι με την παραγωγή ταινιών, είχα ήδη 15 χρόνια εμπειρίας στη διανομή ταινιών.
-Θα μπορούσατε να μας πείτε μερικούς από τους στόχους που έχετε τώρα και τον τρόπο που θα τους εκπληρώσετε;
Έχω μια λίστα γεμάτη πρότζεκτ που μπορούν να με απασχολήσουν για τα επόμενα δέκα χρόνια (αν και είμαι 86!), τόσο μυθοπλασίας, όσο και ντοκιμαντέρ.
-Πώς θα αξιολογούσατε την πορεία σας από το 1 έως το 10; Βλέποντας μια φωτογραφία σας ως παιδί, τι θα λέγατε στον εαυτό σας τότε;
Θα με αξιολογούσα κάπου ανάμεσα στο 8 και στο 10. Θεωρώ πως είμαι πάρα πολύ τυχερός για όσα έχω καταφέρει. Θα έλεγα στο αγόρι που κάποτε υπήρξα: «δεν το πιστεύω πως είχε την ευκαιρία να κατορθώσεις αυτά που έκανες, ιδίως να δημιουργήσεις 26 ταινίες μυθοπλασίας, που γυρίστηκαν σε όλο τον κόσμο!»
-Αυτοπορταίτο: Θα μπορούσατε να περιγράψετε τον εαυτό σας σε 200 λέξεις- ποιος είστε και τι κατορθώσατε στη ζωή, ιδίως όσον αφορά το παιδικό σινεμά;
Τη δεκαετία του ’50 ήμουν συνιδρυτής του περιοδικού κριτικής για τον κινηματογράφο “Images” και διοργάνωσα Λέσχες Κινηματογράφου. Το 1958, αφού ολοκλήρωσα τις σπουδές μου στο Παρίσι, στο Ecole Normale Superieure de Saint Cloud, ταξίδεψα στην Ευρώπη, στη Μέση Ανατολή και στην Ασία για δύο χρόνια. Με την επιστροφή μου στον Καναδά το 1960, έγινα μέλος της ομάδας που ίδρυσε το Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Μόντρεαλ, στο οποίο διετέλεσα διευθυντής από το 1962 ως το 1968 προσθέτοντας μάλιστα και ένα πρόγραμμα παιδικών ταινιών. Το 1963, υπήρξα συνιδρυτής της Ταινιοθήκης του Κεμπέκ. Το 1965, ίδρυσα την Faroun Films, μια εταιρία διανομής που ειδικευόταν πρωτίστως σε ταινίες για παιδιά. Το 1970, συμμετείχα ως διανομέας και εν μέρει ως παραγωγός στην ταινία “The Christmas Martian”, την πρώτη καναδέζικη ταινία για παιδιά. Το 1980 ίδρυσα την εταιρία Production La Fete με τον στόχο να παράγουμε μια ανθολογία αποτελούμενη από 9 ταινίες για παιδιά, με την ονομασία “Tales for All”. Η πρώτη ταινία αυτής της συλλογής ήταν το “The dog who stopped the war”, με τέτοια επιτυχία στα εισιτήρια και στις κριτικές που η ανθολογία τώρα πια αριθμεί 26 ταινίες που έχουν συνολικά αποσπάσει 235 βραβεία. Παράλληλα, μέσα στα χρόνια, η άλλη εταιρία, η La Fete παρήγαγε 40 πρότζεκτ (ταινίες μυθοπλασίας για ενήλικες, ντοκιμαντέρ και τηλεοπτικές σειρές).
Ροκ Ντέμερς: Γεννήθηκε το 1933 σε μια φάρμα, σε ένα μικρό χωριό του Κεμπέκ. Κάποιες από τις εμβληματικές ταινίες του:
- The Dog who stopped the War
- Bach and Broccoli
- Tadpole and the Whale
- Peanut Butter Solution
- Vincent and Me
- Daniel and the Superdogs
Greek 
English